گونه‌شناسی کشف صوری در مثنوی

      گونه‌شناسی کشف صوری در مثنوی     سید مسلم مدنی [1]     تاریخ دریافت: 15/2/92   تاریخ تصویب: 18/9/92     چکیده   کشف و شهود همچون بنیان شناخت‌های عرفانی به شمار می‌رود. عارفان از رهگذر کشف، رویارویی بی‌واسطه با حقیقت را تجربه می‌کنند؛ از همین‌رو پرداختن به گونه‌های کشف و اندازۀ توان معرفتی هر یک، همواره در کانون تأمل‌های عارفانه بوده است. جلال­الدین محمد مولوی به مثابه عارفی اندیشه­مند، برپایۀ آموزه‌های نظری صوفیانه به تبیین ادبی گونه‌های کشف در مثنوی پرداخته و به آراستگی به گونه‌ها، پیامدها و زمینه‌های هر یک توجه نشان داده است. به طور کلی عارفان از دو گونه کشف (صوری و معنوی) سخن گفته‌اند. این نوشتار با هدف تبیین «گونه‌های کشف صوری در مثنوی» و با الهام گرفتن از دسته‌بندی قیصری در مقدمۀ شرح فصوص­الحکم سامان یافته است. مثنوی افزون بر دربرداشتن همۀ گونه‌های کشف صوری (به جز کشف لمسی) با داده‌ها و آموزه‌های جزیی بسیاری دربارۀ هریک از این گونه‌ها همراه است که در مقدمۀ قیصری و پیگیران دسته‌بندی او مانند سید حیدر آملی به چشم نمی‌خورد. به نظر می‌آید مولوی به کشف سمعی به دلیل گستردگی و چندگانگی آن، بیش از دیگر گونه‌های کشف صوری پرداخته است.     واژه­های کلیدی: شهود،کشف صوری، مثنوی، مکاشفه، مولوی .     1 .دانش­پژوه دکتری و مربی گروه فلسفۀ اسلامی جامعه المصطفی العالمیه ؛ [email protected]